İnsan Aklını Heba Eden Güncel Sanata İtirazlar Çoğalıyor
Aslında hepimiz biliyoruz ki, çağdaş sanat üzerine eleştiriler yıllardır dile getiriliyor, üzerine yazılar yazılıyor, kitaplar basılıyor. Ama Avelina Lesper’in videosunun bu kadar ilgi çekmesinin nedeni, çağdaş sanatın içinde bulunduğu krizin derinleştiği bir dönemden geçerken, Lesper’in doğrudan vurgulu söyleminin gücü olabilir.
“Dal parçaları, ısırılmış ekmek, yanmayan bir ampul. Tüm bu nesnelerin sanatsal bir değeri var mı, yoksa büyük bir kandırmacanın mı içindeyiz? Sanat eleştirmeni Avelina Lesper anlatıyor.” Çeviri Konuşmalar tarafından atılan bu tweet çok ses getirdi. Lesper’in çağdaş sanat üzerine yaptığı konuşmanın tweet’i 1 milyondan fazla kişi tarafından görüntülendi. Belit Sak tarafından çevrilen konuşmanın videosu ise 600 binden fazla kişi tarafından izlendi.
Aslında hepimiz biliyoruz ki, çağdaş sanat üzerine eleştiriler yıllardır dile getiriliyor, üzerine yazılar yazılıyor, kitaplar basılıyor. Ama Avelina Lesper’in videosunun bu kadar ilgi çekmesinin nedeni, çağdaş sanatın içinde bulunduğu krizin derinleştiği bir dönemden geçerken, Lesper’in doğrudan vurgulu söyleminin gücü olabilir. Ama kendi adımıza sevindik; iyi ki bu video var, iyi ki konu daha popüler hale geldi ve iyi ki pek çok tartışma doğurdu… Sanki güncel sanatın çöküşünü de hızlandırdı.
Güncel bir örnekle başlayalım. Bu sene 16. İstanbul Bienali, “petrol türevi olan plastik kirliliğinin yol açtığı sorunlar ve okyanuslarda ortaya çıkan kıta büyüklüğündeki kirlilik” temasıyla düzenleniyor. Bienalin sponsorları, petrol ve otomotiv yatırımları yapan Koç Holding ve altın madenciliğiyle uğraşan Eczacıbaşı Holding. LPG şirketi Aygaz, petrol bayisi Opet, petrol rafinerisi Tüpraş gibi şirketler destekçi. Diğer destekçi şirketler arasında termik santraller yapan kuruluşlar var. Nereden baksan tutarsızlık…
Kadın cinayetlerine dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak için Kabataş’ta bir bina duvarına, öldürülen kadınları temsilen 440 çift kadın ayakkabısı asılması, “büyük bir tasarım, kışkırtıcı bir yaratıcılık” olarak gösterilmeye çalışılıyor. Eğitim şart… Bir toplumsal sorunla mücadele ediliyor…
Bir başka örnek de Eskişehir’den. Sanat çevrelerine “heyecan yaratacak” diye lanse edilen Odunpazarı Modern Müzesi Eskişehir’de açıldı. Mimari tasarımı ünlü Japon mimar Kengo Kuma’ya ait müzenin temel atma töreni sırasında Cumhurbaşkanı’nın yaptığı “vav” harfi müzede sergilenmeye başlandı… Gerçekten de heyecan yaratan büyük yaratıcılık!
2015 yılında, İstanbul’un sokaklarından ve evlerinden toplanmış atık nesnelerinden oluşan bir Çöp Müzesi sergisi düzenlendi. Murat edildiği üzere bu sergi sayesinde tüketici olarak kendimizi sorguladık ve sürdürebilir bir yaşam için bilincimizi yükselttik…
İstanbul Modern’e perşembe günleri ücretsiz gidebilirsiniz. Kendinizi tartın; gördüğünüz sergilerin, işlerin çoğunluğu sizde hangi duyguları uyandırıyor. Beğeni mi, sempati mi, yoksa “fikrine eremedim” duygusu mu…
Özel üniversitelerin de etkisiyle güzel sanatlar, tasarım, mimarlık, grafik okuyan öğrenciler çok çoğaldı. Amatör şekilde açtıkları sergilerini görebilirsiniz. Fikrine nail olamama, sevmeme, “ben ne arıyorum burada” duygusu yaşıyor musunuz hiç…
Avelina Lesper, doğrudan üstüne basa basa işte bu duyguları uyandıran sanatı eleştiriyor. “Çağdaş sanat yoktur, tamamen piyasanın ve günümüz akademik anlayışının bir ürünüdür” diyor. Şu an hiçbir estetik ve yaratıcı değeri olmayan her türlü objenin sanat adı altında satılabildiğini vurguluyor. Lesper, aklımıza, ruhumuza tercüman oluyor…