Büyük Covid Sınıf Savaşı
Kapanma fanatikleri, milyonlarca insanı köleliğe sürükleyecek olan emeğin acımasız bir şekilde yeniden örgütlenmesi için rıza üretmeye yardımcı oldu. “Evde kalın” sloganı erdemli davranışlarının kendilerini Covid-19 kapmaktan alıkoyduğuna inanan profesyonellerin kendilerini tebrik eden mantrasıdır. Aslında gelir, erken ölüm oranlarının ana belirleyicisidir.
19 Ocak 2020’de Washington eyaleti ABD’deki ilk koronavirüs vakasını bildirdi. Mart ayı sonunda 245 milyon Amerikalı, “pandemi eğrisini düzleştirmek” için evde kalma kısıtlamaları altındaydı. Ana akım medya, üstel grafikler, tıbbi malzeme kıtlığı tehditleri ve hijyen tiyatrosu gösterileriyle halkı terörize etti. Bilime yapılan çağrılar, uyumu güçlendirmek için silah haline getirildi ve medya, kısıtlamalara karşı çıkan protestocuları halkı tehlikeye atmaya çalışan gerici ve astroturfing* yapan beyaz milliyetçiler olarak gösterdi.
Bugün milyonlarca Amerikalı ya yoksulluğa düştü ya da yoksulluğun eşiğinde. Teşvik paraları büyük ölçüde şirketlere bir sadaka olarak kullanıldı ve 160 binden fazla küçük işletme kapandı. Mart ve nisanda 30 milyon Amerikalı işsizlik davası açtı. Artık geçici iş kayıpları kalıcı hale geliyor. ABD Kongresi yeni bir yardım anlaşması yapsa bile 12 milyon işsiz insan yardımlarının azaldığını görebilir. Evsizlik hızla yükseliyor; 11,4 milyon hanenin 70 milyar dolar kira borcu varken 40 milyon insan tahliye riski altında. Bazı eyaletlerde, gıda bankası sıraları kilometrelerce uzanıyor ve dört çocuktan birinin gıdaya ulaşımında sorunlar yaşaması bekleniyor.
Bu arada, Walmart ve Target (Büyük Amerikan market zincirleri) rekor satışlar bildirdi. Amazon kârını üçe katladı ve Jeff Bezos 70 milyar dolar kazandı. Milyarderler, mart ayından bu yana toplu olarak 1 trilyon dolardan fazla kazandı. Alphabet, Amazon, Apple, Facebook ve Microsoft artık borsa toplam değerinin %20’sini oluşturuyor. Teknoloji endüstrisi benzersiz bir zenginlik ve hakimiyet seviyesine ulaştı. 2017 yılından bu yana petrolden daha değerli olan verilerin ekonomik ayak izini genişletmesi bekleniyor.
“Bu basit bir hata veya kötü uygulanmış ama aslında iyi olan bir politika değil. Sağlık protokolü olarak maskelenmiş bir ekonomik komplo.”
İşsizlik, açlık, kurumsal çöküş ve sosyal bağların yok edilmesi bir virüsün belirtileri değildir. Sınıf savaşının dolaylı şiddetidir. Pandemi, modern insanlık tarihindeki en büyük yukarı yönlü servet aktarımı için bir günah keçisi. Bir halk sağlığı politikası bahanesi altında, seçkinler, gelecek nesiller için çalışma koşullarının ve yaşam kalitesinin aşınmasına neden olacak bir karşı devrimi başarıyla yürüttüler.
Kendi Kendini Gerçekleştiren Bir Kehanet
Ölüm, hastalık ve salgın hastalıklar her zaman insan yaşamının bir parçası olmuş ve her zaman da öyle olacaktır. Her yıl 2,8 milyon Amerikalı ve dünya çapında 56 milyon insan ölüyor. Her yıl 1,3 milyon insan tüberkülozdan, 445 bini sıtmadan ve 290 bin ile 650 bini gripten ölüyor. 1968’de, işletmelerin ve okulların açık kaldığı ve büyük etkinlikler düzenlendiği H2N3 grip salgınında 1-4 milyon kişi öldü.
Belirsiz kapanışlar daha önce küresel ölçekte bir hastalık kontrol yöntemi olarak kullanılmamıştı. Bu deneysel kısıtlamalar, 2,2 milyon ABD’li ölümünü öngören, itibarını yitirmiş Imperial College Modeli tarafından şekillendirildi. Birçok epidemiyolog ve doktor bu kıyamet günü tahminlerini sorguladı ve kapanmaları haklı çıkarmak için yeterli veri bulunmadığına işaret etti. Virüs, özellikle 65 yaşın altındaki insanlar için düşük bir ölüm oranına sahip ve ABD’deki Covid-19 ölümlerinin% 94’ü komorbiditelerle2 meydana geldi. Çoğu istatistiksel analiz, kapanma önlemlerinin ölümleri azaltmada etkili bir strateji olmadığını gösteriyor.
Mart ayında, Kuzey İtalya’dan gelen şok edici hikayeler ve videolarla benzeri görülmemiş politikalar ussallaştırıldı. Bölgenin kalabalık yoğun bakım üniteleri, Avrupa’nın geri kalanı ve ABD için bir uyarı olarak sunuldu. Lombardy’nin devam eden özelleştirme çabalarından ve sürekli griple boğuşmuş gittikçe küçülen hastane sisteminden ciddi şekilde etkilendiği ise pek çok kimsenin bilmediği bir gerçekti. Ana akım medyanın bu ihmali, ekonomik kapanmanın bir virüsü sihirli bir şekilde ortadan kaldırabileceği mitolojisinin geliştirilmesinde kilit bir rol oynadı. Gerçekte, kapanmalar bir kemer sıkma döngüsünü hızlandırdı ve kendi kendini gerçekleştiren bir kesintisiz kriz kehaneti yarattı.
Huzurevlerindeki çalışan yetersizliği ve kapanmadan kaynaklanan işten çıkarmalar, Covid-19’un ölüm oranını ciddi şekilde artırdı. ABD’deki Covid-19 ölümlerinin %40’ı huzurevleriyle bağlantılı. Vermont’taki her altı erken ölümden biri tek bir tesisten gerçekleşti. New York’ta (milyon başına en yüksek ikinci ölüm vakası olan eyalet) hastaneler 6300’den fazla yaşlı Covid-19 hastasını huzurevlerine geri gönderdi. Korunmasız, yeterli bakımın gösterilmediği ve bir başlarına kalan yaşlılar yalnızlığın “yavaş katilinden” etkileniyor. İzolasyon, kalp hastalığı, felç ve Alzheimer riskini artırıyor. Bu sürekli olarak izole edilme hali obezite veya günde 15 sigara içmek kadar ölümcül.
(Bu arada not olarak düşmek gerekir ki pandeminin başlarında Trump’a karşı bir figür olarak öne çıkarılan, liberal çevrelerde başkanlık yarışında olması düşünülen, pandemiyi nasıl iyi yönettiği hakkında kitap bile yazan New York Valisi Demokrat Andrew Cuomo’nun huzurevlerindeki ölümü de sakladığı ortaya çıktı.)
Finansal güvensizlik, yaşlılar için bu sağlık risklerini daha da kötüleştirecek. Ekonomik kapanma küresel emeklilik fonlarını zayıflattı ve bundan geri gelinmeyebilir. Milyonlarca Baby Boomer3 yeterli birikim olmadan erken emekliliğe zorlandı. Pek çok Amerikalı emeklilik fonlarına erkenden dadanmaya başladı. Kongre Bütçe Ofisi, sosyal güvenlik fonlarının 2.8 trilyon dolarının, işsizliğin ve eksik istihdamın katkı paylarını düşürme etkisi nedeniyle on yıl içinde kullanılacağını öngörüyor.
“Gelir, erken ölüm oranlarının temel belirleyicisidir.”
Kapanmanın sonuçları çocuklar için de aynı derecede iç karartıcı. K-12 okulları Ocak 2021’de yeniden açılsa bile, bir öğrenci ortalama yedi aylık eğitimi kaybetmiş olacak. Okuryazarlık ve eğitim seviyeleri uzun ömürlülüğün temel bir göstergesi olduğundan, bu öğrenme kayıpları öğrencilerden çalınan yılları temsil ediyor. Dahası, çocuklar için ciddi taciz vakaları ve ruh sağlığı ile ilgili acil servis ziyaretleri artıyor. Ayrıca mevsimsel virüslere ve doğal patojenlere maruz kalmadıkları için zayıflamış bağışıklık sistemleri ile yaşayacaklar.
Kronik sağlık sorunları olan veya acil tıbbi tedaviye ihtiyaç duyanlar için, kapanmanın kısa ve uzun vadeli sonuçları tamamen bir felaket oldu. Amerika Birleşik Devletleri’nde ilkbaharda kanser taramaları %86-94 düştü. Rutin ameliyatlar ve prosedürlerden elde edilen gelir yetersizliği nedeniyle birçok hastane kapanmak zorunda kaldı. Hastanelerin bu yıl toplam 323 milyar dolar kaybetmesi bekleniyor. Nisan ayında 1,4 milyon hastane çalışanı işten çıkarılırken, özel sağlık sigortası şirketleri kazançlarını ikiye katladı.
Sağlık hizmeti altyapısına anlamlı yatırımların yokluğunda federal, eyalet ve yerel yönetimler tarafından uygulanan Covid-19 azaltma stratejileri ne inandırıcı ne de etkili. Seçilmiş yetkililer, korkuya kapılmak ve viral yayılım için bireyleri suçlamak için rutin olarak ham vaka sayılarını yükselttiler. Sonuç olarak, şu anda insanları öldürerek “hayat kurtarıyoruz”. Bu basit bir hata veya kötü uygulanmış ama aslında iyi bir politika değil. Sağlık protokolü olarak maskelenmiş bir ekonomik komplo.
Yeni Kast Sistemi
California Valisi Gavin Newsom, California devlet okulları için sanal eğitimi zorunlu kılarken çocuklarını yüz yüze özel okula gönderiyor. Yemeklerin kişi başı 850 dolara kadar mal olabileceği üç Michelin yıldızlı bir restoranda lobicilerle kapalı, maskesiz bir akşam yemeğine katıldıktan sadece birkaç hafta sonra eyalet çapında ikinci bir kapatmayı duyurdu. Newsom, kuralları çiğneyen birçok politikacı, seçkin ve bürokrattan sadece biri. Sabit bir sosyal düzen sağlamlaştırılıyor ve yeni kast sistemimizde temiz ve hastalıksız oldukları düşünülen zenginler, siyasi ve sosyal ayrıcalıklara sahipken, biri ne kadar düşük gelirli olursa, o kadar kirlenmiş olarak muamele görüyor.
“Evden çalışma” kastında kapanma meraklılarının amacı riski kendilerinden temel çalışanlara ve yoksullara kaydırmak. İş gücünün yalnızca %40’ı evde kalmayı karşılayabiliyor. ABD’li yetişkinlerin %43’ü yeterli sağlık sigortasına sahip değil ve düşük ücretli çalışanların yalnızca %31’ine hastalık izni ödemişken bu durum yüksek ücretli çalışanlarda %92’ye tekabül ediyor. “Evde kalın” sloganı erdemli davranışlarının kendilerini Covid-19 kapmaktan alıkoyduğuna inanan profesyonellerin kendilerini tebrik eden mantrasıdır. Aslında gelir, erken ölüm oranlarının ana belirleyicisidir.
Kapanma fanatikleri, milyonlarca insanı köleliğe sürükleyecek olan emeğin acımasız bir şekilde yeniden örgütlenmesi için rıza üretmeye yardımcı oldu. Evden çalışma yaşam tarzı ancak malları taşıyan, düzenleyen ve teslim eden lojistik işçilerinin emeğiyle mümkün. Şu anda şubat ayında var olan yaklaşık 10 milyon iş yok oldu. Birçok işçi, yıllardır sürdürülmüş ve zorluklarla elde edilmiş güvenceleri etkisiz kılan, yarı zamanlı, sözleşmesiz çalışmayı üstlenmek zorunda kaldı.
Obama/Biden yönetimi altında, yaratılan yeni işlerin %94’ü kısa süreli/tek seferlik işlerdi ve 2017’de işgücünün %34’ü bu kısa süreli iş ekonomisi aracılığıyla istihdam edildi. Kapanmalar bu eğilimi giderek hızlandırıyor. İşçiler geçinmek için mücadele ederken yemek dağıtım uygulamaları kârlarını arttırmaya devam ediyor. OnlyFans4 gibi abonelik platformları, kapanmanın başlangıcında büyük bir artış yaşadı. Mart ayında kullanıcı sayısında %75 artış ve 60 bin yeni içerik oluşturucunun platforma katıldığı görüldü. Kapanma, OnlyFans’i milyar dolarlık bir iş haline getirdi ancak içerik oluşturucuların çoğu ayda 145 dolardan az kazanıyor.
Uluslararası düzlemde iş yeri kapanmaları ve tedarik zinciri aksaklıkları, 305 milyon iş kaybına neden olacak. 1,6 milyar kayıt dışı ekonomi çalışanı geçim kaynaklarını kaybetme riski ile karşı karşıya. Bu yıkım, kıtlık ve tüberküloz gibi tedavi edilmeyen hastalıkların artan yayılmasıyla daha da artacak. Temmuz ayında kapalı gıda pazarları ayda 10 bin çocuk ölümüyle bağlantılıydı. Tarlalarda yiyecekler atılırken, mahsuller çürürken, bu yıl şiddetli açlıkla karşı karşıya kalan insan sayısı ikiye katlanarak 265 milyona çıktı.
Covid-19 krizinin başlangıcında, Amerikan solunun sesini en çok çıkaran kesimleri, ekonomik kapanmanın milyarderlere ve kapitalizme direnmenin bir yolu olduğunu savundu. Bu, solun finansörlerin ekonomik daralmadan kâr etme yollarını ne kadar yanlış anladığını gösterdi. Soldaki pek çok kişi, Covid krizinin bir fırsat olduğunu savunarak, ekonomik kesintilerin yol açacağı yıkımın inanılmaz ölçeğini görmezden gelmeyi seçti. Bugün sol, işçilerin emekli maaşları yağmalanırken, çocukların geleceği ortadan kalkarken ve dünya çapında 150 milyon insan aşırı yoksulluğa itilirken anlamlı bir kurtuluşun mümkün olduğu illüzyonunu taşımaya devam ediyor. Kapanmalar, beceriksiz liderler tarafından ele yüze bulaştırılmadı. Tam tersine mükemmel bir şekilde gerçekleştirildi çünkü amaçları halk sağlığını korumak değil, kâr amacı gütmeyen sanayi birlikleri tarafından tasarlanmış gerileyen neoliberal gündemin hızlı bir şekilde yerleştirilmesiydi.
Karanlık Çağlara Giriş
Solunum virüsünden çok daha karanlık bir şeyle karşı karşıyayız. Güvenlik bahanesiyle büyük bir talan yaşanıyor. Bu sadece çalışan insanların işlerinin, birikimlerinin ve mülklerinin çalınması değil aynı zamanda anlamlı bir hayatın çalınması. Japonya’da, ekim ayı intiharları tek başına, ülkenin 2020 yılı Covid-19 ölümlerini aştı. Birleşik Krallık’taki bir intihar yardım hattını arayanların %80’i kapanmaları sebep gösterdi. ABD’de genç yetişkinlerin yarısından fazlası depresyon belirtileri gösteriyor ve bunların dörtte biri intihar düşüncesini ifade ediyor. 2019’a kıyasla uyuşturucu doz aşımları %20 arttı.
Bu neo-feodal distopyadan yararlananlar mülkiyete sahip sınıf5, teknoloji şirketlerinin CEO’ları, yatırımcılar, STK’lar ve özel vakıflardır. İşçileri yoksullaştırmaları kasıtlıdır. IMF tarafından gelişmekte olan ülkelere sunulan Covid-19 kredilerinin %80’i, sağlık hizmetlerinde kesintiler ve kamu sektöründeki işlerin ortadan kaldırılması gibi kemer sıkma programları uygulayan hükümetlere bağlıydı. ABD’de en büyük 25 şirketten 17’si bu yıl önceki yıllara göre 85 milyar dolar daha fazla kazanacak ve hissedarlar ödüllerini alacak. Aynı dönemde Amerikalı işçiler 1.3 trilyon dolar kaybetti.
Covid-19 sınıf savaşının kalıntıları, onlarca yıl yaşamın her alanına dokunacak. Yetkililer, zorunlu aşılamalardan sonra bile sosyal mesafenin devam etmesi gerektiğini öne sürüyor. Maskeler hem fiziksel saflığın hem de karşılıklı güvensizliğin güçlü bir sembolü haline geldi. Saf ve ölümsüz bir toplum fantezimiz, evin bir hapishane, arkadaşların ve ailenin sağlık açısından tehlike oluşturduğu bir dünya yarattı. Bu dünyada çocuklara, büyükanne ve büyükbabalarını sadece var olarak öldürdükleri söyleniyor. Şu anda, sosyal kredi, dokunulmazlık pasaportları, yalnızca kiraya dayalı bir ekonomi, yapay zekâ ve robotik genişlemesi, doğal kaynakların finansallaştırılması, artan kitle gözetimi, her şeyin Uberizasyonu6 ve iklim değişikliği veya basit bir grip için bile uygulanabilecek kapanmaları içerebilecek kapsamlı değişikliklerin başlangıcındayız. Aile, toplum, kültürel miras, sosyal alan, kamu kurumları, ortak alanlar ve serbest dolaşım gibi hayatı yaşamaya değer kılan şeyleri geri kazanmak için sınırlı bir zaman penceremiz var. Bu pencere hızla kapanıyor olabilir ancak henüz tam olarak kapandığı söylenemez.
1.Astroturfing: Astroturfing veya astroturf, bir kişi, ürün veya politika için aslen tabanda geniş çaplı bir destek bulunmamasına rağmen, böyle bir desteğin var olduğu izlenimini yaratmayı amaçlayan eylemler bütünü. Türkiye’de “paralı trol” kavramıyla ifade edilenlerin literatğrdeki adı.
2.Komorbidite: Komorbidite ya da komorbid, tıpta bir veya daha fazla bozukluk veya hastalığın temel hastalığa veya bozukluğa ek olarak aynı zamanda görülmesi durumudur. Türkçedeki karşılığı Eşlik Eden Hastalıktır.
3.Baby Boomer: İkinci Dünya Savaşı sonrası yaşanan doğum patlaması sırasında 1946’dan 1964’e kadar doğan insanlar olarak tanımlanır.
4.OnlyFans: Genellikle pornografik içeriklerin abonelik sistemiyle içerik üreticileri aracılığıyla paylaşıldığı bir platform.
5.Mülkiyete sahip sınıf : İng. “Ownership class”. Ekonomik teoride işletmelere, toprağa, yatırımlara, gayrimenkullere sahip olan sınıf.
6.Uberizasyon: Abonelik sisteminin yaygınlaşması olarak özetlenebilir.
Alex Gutentag’ın The Great Covid Class War yazısını Ozan Yaşar, Karşı Mahalle için çevirdi.