Servet vergisi tartışmaları | Arjantin’de yasalaştı, Britanya’da uzmanlar hükümete çağrıda bulundu

Adil bir gelir paylaşımı için önerilen servet vergisi, covid-19’un sarstığı ülkelerde alternatif olarak uygulanmaya başlıyor. Son bir hafta içerisinde Arjantin ve İngiltere’deki servet vergisi gündemine bakıyoruz.

Koronavirüs pandemisi ülke ekonomilerini sarsarken dünyada yoksullaşma ve güvencesiz çalışma giderek kalıcılaşıyor.

Buna karşı özellikle gelişmiş ülkelerde tartışılan servet vergisi, pandemiyle birlikte daha fazla konuşulur durumda.

Covid-19 salgınından etkilenen ailelere yardımı amaçlayan programları finanse etmek için servet vergisini yürürlüğe koyan ilk ülke Arjantin oldu.

İlk defa nisan ayında Eski Devlet Başkanı ve şimdiki Devlet Başkanı Yardımcısı Cristina Fernandez de Kirchner’in oğlu milletvekili Máximo Kirchner ve milletvekili Carlos Heller tarafından “dayanışma vergisi” adıyla önerilen servet vergisi tasarısı, ülke çapında tartışmalara neden olmuş ve muhafazakârlardan oluşan muhalefet tarafından eleştirilmişti.

Aralık ayı başında Arjantin Kongresi’nin alt meclisi tarafından tartışmaya açılan tasarıya göre 2,5 milyon dolardan fazla servete sahip olan yaklaşık 12 bin kişi tek seferlik olmak üzere %2 ile 3,5 oranında vergi ödeyecek; servet arttıkça vergi oranı artacak, ülke dışında tutulan servetler ise %5,25 oranında vergilendirilecekti.

Cuma günü Arjantin Temsilciler Meclisi’nde süren uzun ve gergin tartışmaların ardından tam adı “Büyük Servetlerin Olağanüstü Dayanışma Katkısı” olan tasarı 42 lehte ve 26 aleyhte oyla kanunlaştı.

Hükümet bu tek seferlik vergiyle 3,75 milyar dolar elde etmeyi öngörüyor. Vergiden elde edilen gelirin %20’si Covid-19 ile savaşmak için tıbbi malzemeler almak, %20’si küçük ve orta ölçekli işletmelere yardım sağlamak, %20’si öğrencilere burs vermek, %15’i yoksul mahalleleri desteklemek, kalan % 25’i ise yerel doğal gaz sektörünün gelişmesine yardımcı olmak için kullanılacak.

Başkan Alberto Fernandez’in iktidardaki Peronist koalisyonun öncülüğünü yaptığı yasa, muhafazakâr muhalefet tarafından eleştirilmeye devam ediliyor. Muhalefet tarafından, bu tek seferlik verginin kalıcılaştırılacağı ve bunun açıkça bir el koyma olduğu iddia ediliyor.

Forbes dergisinin en zengin 50 Arjantinli listesine göre Arjantin’de dokuz milyarder bulunuyor; yalnızca ilk sırada yer alan Alejandro Pedro Bulgheroni’nin serveti bile 5,4 milyar dolar.

Yüksek enflasyon ve yoksullukta keskin bir artışla resesyonun üçüncü yılına giren, yoksulluk oranının %40’a yakın, işsizlik oranının ise %10’un üzerinde olduğu Arjantin’de, covid-19 nedeniyle şu ana kadar 35.700’den fazla kişi yaşamını yitirmiş durumda.

Arjantin’de tek seferlik uygulanacak olan servet vergisiyle ilgili tartışmalar henüz sürerken Britanya’da da uzmanlar 260 milyar sterlinlik bir servet vergisi paketi önerdi.

London School of Economics ve Warwick Üniversitesi ekonomistleri ve vergi uzmanlarının oluşturduğu Servet Vergisi Komisyonu, pandeminin kamu maliyesine verdiği zararı karşılamanın en etkin ve adil yönteminin toplumun en zengin kesiminin vergilendirilmesi olduğunu belirterek hükümete çağrıda bulundu.

Servet Vergisi Komisyonu’nun çarşamba günü yayımladığı raporda servet vergisinin uygulanabilirliğine dair bir dizi seçenek yer alıyor.

Bunlardan ilki ve en önemlisi, 1 milyon sterlinden fazla servete sahip olanlara uygulanacak %1’lik bir vergi politikasıyla hükümetin beş yıl içinde 260 milyar sterlin elde edebileceği.

BBC’ye konuşan Oxfam’dan Rebecca Gowland, “En zenginlerden adil bir şekilde elde edilecek verginin böylesi bir fark yaratabileceği açıkken, en yoksulların krizin bedelini ödemeye devam etmesine izin vermek ahlaki açıdan tiksinti verici.” dedi

Rapora göre İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Fransa, Almanya ve Japonya’da; 2008 küresel mali krizden sonra ise İrlanda’da tek seferlik servet vergisi uygulandı.

Servet Vergisi Komisyonu temsilcileri, önerdikleri vergi politikasının yalnızca en zenginleri ilgilendirdiğini ifade ederken anketler de Britanyalıların servet vergisini desteklediğini gösteriyor.

Financial Times gazetesinin okurları arasında yaptığı ankete katılanların tam %50’si servet vergisini destekleyeceğini söyledi. Ortalamanın üzerinde gelir ve varlıklara sahip olan okuyucuları bulunan Financial Times gazetesinden bile böyle bir sonuç çıkması şaşırtıcı olarak karşılanmıştı.

Öte yandan ekim ayında yayımlanan Ipsos Mori’nin araştırması, Britanyalıların %75’inin servet vergisini desteklediğini ortaya koydu.

Bu arada Servet Vergisi Komisyonu Britanyalıların servet vergisi hakkındaki soru işaretlerini gidermek için gelir ve vergi modellemelerine ve farklı seçenekler altında ne kadar ödeyeceklerini görmelerine olanak tanıyan etkileşimli bir web sitesi de hazırladığını duyurdu.