Kafe ve restoran çalışanları salgından nasıl etkilendi?

Yalnızca kayıtlı çalışan sayısının bile 1 milyonu aştığı kafe, bar, restoran, otel ve yemekhane işçilerinin bağlı olduğu turizm iş kolunda çalışan işçiler, covid-19 pandemisi ile yoğun bir gelir kaybı yaşıyor. İşçilerin bu süreçte maruz kaldıklarının ve neler yapabileceklerinin Dev-Turizm İş Sendikası Marmara Şube Başkanı Turgay Özdemir ile konuşulduğu Karşı Gündem programı yayında.

Programda öne çıkan noktalar:

• DİSK-AR’ın yayımladığı rapora göre 2019’dan 2020’ye geçişte geniş tanımlı işsizlik sayısı 7.5 milyon kişiydi. İşsizliğin bu virüsle birlikte yaklaşık %5 artış gösterdiğini söyleyebiliriz.
• İşçi sendikaları olarak en yoğun dönemlerimizden birini yaşıyoruz. Çünkü işçiler büyük bir kaos içindeler. Açıklanan ekonomik paket içinde işçilere çekirdek kabuğuna sığacak kadar bile destek yok.
• Şu an Türkiye’deki işçilerin gündemi ücretsiz izin meselesi. Ücretsiz izne çıkarılmak demek yol parası, yemek parası, kıdem gibi sosyal tüm haklarından soyutlanmış olması demek. İşçilerin çalışma sözleşmesi askıya alınmış oluyor aslında. Salgın bittikten sonra işçilerin tekrar işe alınıp alınmayacağı bile meçhul.
• Olağanüstü durumlar için işçilerin İŞKUR’a ödedikleri sigorta primleri üzerinden kesilen işsizlik fonunda biriken yarım çalışma ödeneği denilen bir ödenek var. Ancak bu ödenek de patronların başvurusuna bağlı.
• İşverenin bizi ücretsiz izne çıkarma gibi bir hakkı var mı diye en fazla soru geliyor. Bu da yasaya aykırı. Bunun için işçilere ücretsiz izne çıkmak için gönüllüymüş gibi imza atmaları dayatılıyor. İşyerleri kapatıldığı için işten atılan, 16 Mart’tan önceki maaşlarını alamayanlar işçiler var, tazminatlarını alamayanlar var. Biliyorsunuz mahkemeler de kapatıldı, herhangi bir itirazda da bulunamıyor işçiler. Yaklaşık 50 bin insan belediyeye sosyal fonlardan faydalanmak için başvuru yapmış bu süreçte.
• Hastanelerin yoğun bakımlarına yemek servisi yapan işçilerin %90’ı ekipman eksiğiyle çalışıyor. Çoğu arkadaşımız dezenfektan ürünlerini kendileri karşılamaya çalışıyor.
• Bu salgın memlekette var olan kriz koşullarını daha da derinleştirecek. Açıklanan ekonomik paket de salgın ile ilgili değil var olan ekonomik krizi ertelemekle ilgiliydi. Ev peşinatlarının %10’a çekilmesi veya sokağa çıkmayın çağrılarının yapıldığı bir zamanda otel, konaklama ve seyahat KDV’lerinin %1’e çekilmesinin koronavirüs ile mücadelesiyle bağını çözebilmiş değiliz.
• Temsilci ağlarımız üzerinden işçilere ulaşmaya çalışıyoruz. Derinleşen bu süreç çok büyük bir kırılmaya yol açacak. Milyonlar işsiz kalacak. Ama burada en azından sendikalı olan işyerleri işçilerin lehine çevirebilir süreci. Bir iş yerimizde işçilerin tamamen idari izinli sayılmalarını sağladık. Başka bir iş yerinde de %60’ı işsizlik ödeneğinden, %40’ı da işveren tarafından karşılanmak üzere yine tüm işçilerin idari izinli sayılmalarını sağlamak için çalışıyoruz. Başka çalışmalar ve girişimlerimiz de var.