Kolombiya’da tarihi seçimler

Kolombiya halkları yeni bir tarih yazabilirler. Kıtadaki diğer yoksul halklar gibi sol bir lideri, yılların iktidar sınıfından olmayan Petro ve yardımcısı F. Marquez’i başa geçirebilirler. Kamuoyu araştırmaları hep bunu gösteriyor. İktidar sınıfları koltuklarından olma korkusu içinde yaşıyorlar.

O nedenle seçimleri savaş ve barış güçleri arasında seçim diye değerlendirenler de var. Savaş şimdiye kadarki iktidar çevrelerinin olmazsa olmazı idi. Seçimlerde de asıl saldırıları yapanların onlar olduğuna şüphe yoktur.

Dünyanın yaşanması tehlikeli sayılı ülkelerinden biri olan Kolombiya’da bu Pazar 29 Mayıs günü başkanlık seçimleri var. Tüm seçim dönemi çok gerilimli geçti ve son ayına girildiğinde de gerilim iyice arttı. Sık sık seçimlerin yapılamayacağı, yapılmayacağı, yaptırılmayacağı yorumları yapıldı. Seçimler yapılsa bile işe hileler karışacağı ve sonuçların iptal edilebileceği söylendi.

Ülkede 1980 yılından beri 4 devlet başkanı adayı öldürülmüş. Şimdiki sol kanattan aday olan Gustavo Petro’nun öldürülmesi tehlikesi çok olası görünüyordu. Petro zaten büyük bir tehdit altında olduğunu söyledi. Korumalarına rağmen ülkenin kahve ekimi bölgesine yapacağı seçim programını iptal etti. Kazanırsa Petro’nun başkan yardımcısı olacak France Marques sahnede konuşma yaparken yüzüne lazer yansıyınca korumaları tarafından hemen sahneden indirildi. Kendisi siyah Afro Kolombiyalı. Çevreci Feminist ve 2019 protestoları sırasında saldırıya uğramış, 3 yıldır süren iktidar karşıtı gösteriler sırasında adını duyurmuş insan hakları savunucusu.

Tehlike başkan adaylarıyla sınırlı değildir. Ülke çapında tehditler, saldırılar arttı. Ombudsman Büro’sunun açıklamalarına göre “1123 belediyenin en az 521’inde yani tüm belediyelerin %47.3’ünde seçim döneminde insan haklarına karşı şiddet yaşandı ve bunların 84 tanesinde de aşırı riskler yaşanıyor.” (1)

Sistemli bir şekilde sosyal haklar ve insan hakları savunucusu liderler öldürülüyor. Barış ve Uzlaşma Vakfına ( Peace ve Reconciliation Foundation) göre seçim yılının başladığı 13 Mart 2021’den beri 179’ dan fazla şiddet eylemi bildirilmiş ve 193 kişi şiddet görmüş 29’ü de öldürülmüştür. Saldırı ve katletme sayıları her gün değiştiğinden takip etmek de zor. Bizim okuduğumuzda 33 sosyal lider öldürülmüştü. Genellikle Afro ve yerli halk liderleri hedef alınıyor. Bu saldırılar sıradan halkları da çok etkiliyor. Kolombiya, yerinden edilen halklar sayısı açısından Suriye ve Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nden sonra dünyada üçüncü durumda. 2021 yılının sonunda 5.2 milyon insan, yaşadığı topraklardan göç etmiş (2)

Yalnız kırsal alanda değil kentlerde de baskı yaşanıyor. İşveren çevrelerinin işçilerine Petro’ya oy vermemeleri için baskı yaptıkları haberleri geliyor. Bir işveren açık açık Petro’nun Historical Paktına oy veren işçileri işten atacağını söyledi. Seçim Gözlem Kurulu bu suçlamları kabul etmiyor ama isim vermeden yetkililere bu durumla ilgili soruşturma açmalarını önerdi. Seçimlere birkaç gün kala da hiçbir gerekçe sunmadan Yüce Savcılık ilerici bir kentin ilerici valisini görevden alıverdi. Böyle yığınla olay yaşandı.

Savunma Bakanı seçimlere bir hafta kala ülkenin en az 8 bölgesinde FARC, ELN ve Golfo Klanı yasa dışı silahlı grupların bölge halkını oy verecekleri kişi doğrultusunda tehdit ettiklerini açıkladı. Bu nedenle şikayetleri önlemek için kırsal alanlara 300 bin asker ve polis gücü yerleştirildi. Sağ kanat güçler silahlı saldırıları ve tehditleri Petro tarafına yükleme çalışıyorlar. Kendini seçmeleri için halka baskı yaptıklarını savunuyorlar. Sağın adayı Federico Gutierrez, Amerika Ülkeleri Örgütü (OAS) temsilcilerine bazı yasa dışı silahlı grupların seçmenleri Petro’ya oy vermeye zorladıklarını söyleyerek şikâyet etti.

Sol güçler de sürekli olarak halkların demokratik yollarla karar vermesinin bizzat iktidar güçleri tarafından engellenmeye çalışıldığını iddia ediyorlar. Bir çok bölgede bu doğrultuda halklara bildiriler, broşürler dağıtıldığını söylüyorlar. Latin Amerikanın eski Dilma Rousseff, Rafael Correa, Evo Morales, Manuel Zelaya gibi devlet başkanları, başkan yardımcıları ve dış işleri bakanları ya da senatörlerinden oluşan 19 ilerici, yayınladıkları açık mektupta bu güzel ülkede adaylar Gustavo Petro ve Francia Marquez’e yapılan tehdit ve korkutmaları kınadıklarını açıkladılar. Tüm tarafların halkın isteğine saygı göstermesini, seçimlerde şeffaflık ve güven ortamının yaratılmasını istediler. (3)

Kolombiya cumhuriyetin ilan edildiği yaklaşık 50 yıldır aynı iktidar sınıfı tarafından yönetilmektedir. Bu iktidar sınıfı Kolombiya’nın dünyada ilk kokain üreten ülke olması ile bire bir bağlıdır. Uyuşturucu ile bağı olmayan hiçbir normal ekonomik yapı yok gibidir. Uyuşturucu ticareti, diğer ekonomik kurumlar, militer güçler, ABD ile dış ilişkiler, ülkedeki 8 askeri ABD üssü hepsi tepeden ülkenin politik ekonomik sınıf yapısını şekillendirir. Altta ezilen yerli, köylü halkların çıkarları için de FARC, ELN gibi devrimci örgütler kurulmuş ve ülke bu iki cephenin savaşını yıllardır yaşamıştır. 2016 yılında kısa bir barış süreci sonrasında durum yine eski tas eski hamam olmuştur.

Bu ortamda haklı olarak halkların baş talebi hep güvenlik oluyordu. Ancak barış süreci sonrasında genel ekonomik durum kötüleşmeye başlayınca halkların yoksulluğu daha da arttı. Bu kez seçimleri belirleyen güvenlik sorunu yerine yoksulluk öne çıktı. Ya da yoksulluk kendi başına bir güven sorunu haline gelmiş diyelim. Artık dayatılan kemer sıkma politikalarına karşı durmak da yaşamak için bir zorunluluk haline geldi. Ülke 2019 yılında bir ekonomik krize girdi. Ulusal grevler yaşandı. Protestolar durmak bilmedi. Duque iktidarına geri adımlar attırdı. Bugün 21 milyon üstünde Kolombiya’lı yoksulluk içinde yaşamaktadır. Genç nüfusun %21’i işsizdir. Enflasyon %10’lara yaklaşarak 20 yılın rekorunu kırmıştır. Ülke parası peso dolar karşısında büyük değer kaybetmiştir. Kolombiya dünyanın en eşitsiz kıtasının en eşitsiz bölgesidir. Gelir, zenginlik, toprak dağılımı konusunda ve bölgeler arasında, tüm eşitsizlikler açısından uçurumlar vardır. Bu ortamda artık halkın güvenliği karnını doyurmak, iş bulmak oldu. Bu çürümüş, yolsuzluklar içinde yüzen düzene karşı öfke, halkları sürekli sokaklara çıkarıyor.

Kolombiya halkları yeni bir tarih yazabilirler. Kıtadaki diğer yoksul halklar gibi sol bir lideri, yılların iktidar sınıfından olmayan Petro ve yardımcısı F. Marquez’i başa geçirebilirler. Kamuoyu araştırmaları hep bunu gösteriyor. İktidar sınıfları koltuklarından olma korkusu içinde yaşıyorlar.

O nedenle seçimleri savaş ve barış güçleri arasında seçim diye değerlendirenler de var. Savaş şimdiye kadarki iktidar çevrelerinin olmazsa olmazı idi. Seçimlerde de asıl saldırıları yapanların onlar olduğuna şüphe yoktur. Onlar tüm tehditleri, katliamları planlı bir şekilde yapıyorlar. Petro’yu şimdiye kadar öldüremediler ama önümüzdeki günler ne getirecek hiç belli değildir.

Sandıklar açıldı. 300 bin üstünde devletin askeri, polisi ve sayısı bilinmeyen paramiliter gücü ile seçimleri kazanmak için ellerinden geleni yapacaklardır. Bu kadar yolsuz, bu kadar eli kanlı, bu kadar gerici bir iktidar sınıfı kanının son damlasına kadar iktidarda kalma mücadelesi verecektir. Sandıkların sayımı özel bir şirkete verildi. Petro dıştan gelen seçim gözlemcilerine oyların sayımında kullanılacak yazılımları incelemelerine iktidarın izin vermemesine dikkat çekti ve gerekli önemlerin alınması uyarısı yaptı. Bu yazılımların üzerinde büyük şüphe vardır. Geçen Mart seçimlerinde 22 milyon oyun bir milyonu üzerinde büyük yolsuzluk olduğu zaten biliniyor. Hele şimdi başkanlık seçimlerinde sonuçların güvenirliliği konusu soru işaretleri ile doludur.

Bakalım oy kullanım süreci ve sonuçlar nasıl gelişecektir. Tüm kıtanın heyecanla beklediği kesindir çünkü Kolombiya kıtanın kuzeyinde ama tüm kıtaya gericilik ihraç eden bir ABD emperyalizmi ve militarizminin uydu ülkesidir. Petro takımının seçilmesi yalnız ülkeyi değil tüm kıtayı etkileyecek öneme sahiptir. Bu nedenle de hilesiz, şiddetsiz, normal demokratik bir seçim olarak tarihe geçmesi zor görünüyor. Gerçekten Tarihi bir seçim yaşanıyor ülkede.

İzlemeye devam edeceğiz.

Alıntılar:

(1) https://www.pagina12.com.ar/423500-colombia-una-eleccion-presidencial-bajo-amenazas

(2) ) https://www.nodal.am/2022/05/colombia-se-convierte-en-el-tercer-pais-con-mas-desplazados-en-el-2021/

(3) ) https://www.nodal.am/2022/05/alerta-en-colombia-a-pocos-dias-de-las-elecciones-presidenciales/