Brifing | 18 Şubat
İktidarın tutmayan hesapları: “terbiyesiz herif”
İktidarın giderek eriyen toplumsal desteğini yeniden kazanmak, karşısındaki muhalefet bloğunu dağıtmak için geliştirdiği hamlelerin başarısızlıklarına yeni bir halka daha eklendi. Bugün neredeyse haber değeri bile kalmayan Karadeniz’de doğalgaz keşfinden sonra Ay’a Yolculuk planları da ilk haftası sonunda unutulmuş görünüyor. Irak’ın Gare bölgesinde düzenlenen operasyonun da yükseltilen tüm yaygaraya rağmen benzer bir kaderi paylaşacağı öngörülebilir. Rehine kurtarma ve üst düzey PKK yöneticisi yakalama planlarında mesafe kat edilemeyince operasyonun akabinde muhalefeti dağıtmak ve HDP’yi kapatmak için düğmeye basmak girişimlerinde de bugün itibariyle ilerleme kaydedilmiş gibi görünmüyor. İktidarın CHP ve İYİP’i “bilgi verme diplomasisi”yle peşine takma hamlesi sonuç vermemiş gözüküyor. Ordu operasyonuyla ilgili sürece İçişleri Bakanı Soylu’nun da müdahil olması ise iktidar içindeki fay hatlarını yeniden tartışma konusu haline getirdi. Kısa vadede yaşanan başarısızlığa rağmen Saray rejiminin bu koşullarda HDP’yi kapatma saldırısını genişletme dışında bir seçeneği yok. Önümüzdeki günlerde bu konuda yeni hamlelerin gelişeceği rahatlıkla tahmin edilebilir.
BİSAM açlık ve yoksulluk sınırı Ocak 2021 dönem raporu açıklandı
DİSK Birleşik Metal İş sendikası Araştırma Merkez tarafından yayınlanan rapora göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 2584, yoksulluk sınırı ise 8939 liraya yükseldi. Buna göre açlık sınırı son 18 yılda 6,5 kat arttı. Sadece süt ve süt ürünleri için yapılması gereken harcama günlük 30 lirayı buldu. Yine Erinç Yeldan’ın bugün yayınlanan makalesinde paylaştığı verilere göre son 2.5 yılda gıda ürünlerinin fiyatı yaklaşık %50 oranında arttı. Reel ücretlerde ise aynı dönemde %10 gerileme yaşandı. Art arda yaşanan işçi intiharları bu istatistiklerin yıkıcı sonuçları olarak görülmelidir. Saray rejiminin yarattığı yıkıma karşı etkin mücadele yöntemleri geliştirebilmek bugün yaşamı savunmanın ayrılmaz bir parçası haline gelmiş durumda. Dev Turizm İş’in etkin kampanyalarla gündemde tutmaya devam ettiği KOD-29 kapsamında Gaziantep’te yaşanan işten çıkarmalar sendikalar tarafından protesto edildi.
Sabah ve Yeni Şafak gazete değildir
Hiçbir kanıt olmadığı halde Uludağ’da eğlenen bir grubun çektirdiği fotoğrafları kullanarak “Boğaziçi öğrencileri 13 şehidimiz varken sosyal mesafe kurallarını da tanımadan eğlendiler” yalanına imza atarak anti-haberciliğin şahikasına çıktılar. Devletin yıllardır esir olan askeri ve polisleri (bir tanesi de esir iken KHK ile meslekten atılmış) geri almak için hiçbir adım atmaması ve kurtarma operasyonunun skandal sonuçları konu edilmezken Boğaziçi öğrencilerini bir kez daha linç güruhlarının önüne atmayı hedefleyen bu haber özel harp gazeteciliğinde yeni bir seviyeyi temsil ediyor.
Kadıköy Belediyesi grevi bir turnusol kağıdıdır
Kadıköy Belediyesi’nde örgütlü Genel-İş sendikası grev kararını hayata geçiriyor. CHP yanlısı kimi yazarların işçileri açgözlülükle suçlaması ise restorasyoncu muhalefetin işçi düşmanlığında AKP’den geri kalmadığını hatırlattı. Malum AKP dönemini başlatan en önemli etken de 2001 krizi sonrasında Kemal Derviş’i baş tacı eden Baykal CHP’sinin kriz mağduru geniş emekçi yığınları çıldırtmasıydı.
Bütçe açığı büyüyor
Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre 2020 Ocak ayında 21 milyar 501 milyon fazla veren merkezi yönetim bütçesi 2021 yılının aynı ayında 24,15 milyar lira açık verdi. Bütçe gelirleri aynı dönemde 89,6 milyar lira olurken bu gelirlerin 21 milyar 943 milyona ulaşmış olması dikkat çekti. Böylece faiz harcamaları toplam giderlerin %24,5’ini yuttu. Devlet tüm yurttaşlardan, yaklaşık %65’i dolaylı vergiler aracılığıyla topladığı vergilerin ¼’ünü finansal tekellere peşkeş çekmiş oldu.
Bankaların karlarındaki patlama ise ayrıca dikkat çekici bir seviyeye ulaştı. Banka karları 60 milyar lirayla rekor seviyeye ulaşırken mevduat faizlerine ödedikleri toplam miktarın %29 azalması da dikkat çekti. Bankaların karlılığındaki yükselişte otomasyonun ve dijitalleşmenin, banka personel sayısında tenkisata gidilmesinin önemli bir payının olduğu düşünülüyor.
Chick Corea öldü
Cazın kilometre taşlarından, piyanonun efsane ismi, füzyon akımının yaratıcısı Chick Corea 9 Şubat’ta yaşamının kaybetti.
Büyük öğretmen yürüyüşünün 52. yılı
Türkiye Öğretmenler Sendikası (TÖS) tarafından 1969 yılında düzenlenen Büyük Öğretmen yürüyüşünü unutmuyoruz. Öğretmenler 1960 sonrası yaşanan toplumsal uyanışın tüm Anadolu coğrafyasına yayılmasında çok belirleyici bir rol oynamıştı. Büyük Öğretmen Yürüyüşü, yine TÖS’ün gerçekleştirdiği Boykot ile birlikte işçi sınıfı tarihimize altın harflerle yazıldı.
4000 nüfuslu beldede bin kişi icralık
Denizli’nin Merkezefendi ilçesinde bulunan 4000 nüfuslu Altıntop mahallesinde yaşayanların dörtte biri ekonomik sıkıntılar nedeniyle icralık oldu. Biriken ortalama bin tebligat mektubu olduğunu belirten Muhtar Tülay Sücülü ise tepkisini şöyle dille getirdi: “’Keşke aşk mektubu gelse’ diye espri yapıyorlar ama maalesef icra mektuplarının ardı arkası kesilmiyor”
Milyoner sayısı artmaya devam ediyor
Kapitalizm, yoksullukla servetleri eş zamanlı biriktirmeye devam ediyor. Hesabında 1 milyon lira ve üzeri serveti olan mudi sayısı 2020’de bir önceki yıla göre 82 bin 837 kişi arttı. Genç işçilerin yeni doğmuş çocuklarını geride bırakarak intihar etmeyi seçecek kadar umutsuzluğa düştüğü bir ülkede yaşanan bu servet birikimi, servet vergisinin neden gelir güvencesi politikasının en önemli kaynağı olduğunu da bir kez daha hatırlatıyor.
Kar moto kuryelerin kaza yapma riskini artırıyor
İstanbul’da 14 Şubat günü en az 5 motosikletli kurye iş kazasında yaralandı. Moto kuryelerin çeşitli biçimlerde yaralandığı kazalar, Yemek Sepeti isimli firmanın işçiler sendika yetkisi için gerekli üye sayısına ulaştıktan sonra önemli sayıda işçinin işkolunu değiştirerek örgütlenmeyi engelleme çabalarını hatırlattı. Üst orta sınıfların en büyük keyfi “evden çıkmadan tüketme” ayrıcalığını yaşamaya devam etmeleri sendikasız, güvencesiz, düşük ücretli işçilerin kronometre eşliğinde ölümüne çalıştırılması ile mümkün olabiliyor. Bu arada Yemek Sepeti’ne karşı Nakliyat-İş’in başlattığı boykot çağrısı da çok geniş kesimlerden destek buluyor.
Ekvator seçimlerinde zafer solun!
Latin Amerika’da solun geri dönüşü hızlanarak devam ediyor. Alınan sonuçlar Venezuela’nın ayakta kalmasının ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Ekvator’da seçimlerin ikinci turuna iki solcu adayın -Andres Arauz ve Yaku Perez- kalması dikkat çekici. Ülkeye dönmesi ve seçimlere katılması engellenen Rafael Correa’nın desteklediği Arauz, %32.2 oy almayı başardı. Yaku Perez ise 2019’da yaşanan halk isyanının yerli halklardan gelen liderlerinden birisi. O da ilk turda %19.8 oy aldı. Solcu kisvesiyle iktidara gelip IMF politikalarını uygulamaya kalkan, halkın isyanı sonrasında başkentten kaçmak zorunda kalan, pandemi yönetiminde tam anlamıyla sınıfta kalan Lenin Moreno’nun “Arauz ülkenin kaynaklarını İlerici Enternasyonel’e peşkeş çekecek” gibi maskaralıklarla ülkenin kaymak tabakası adına ne gibi yargı darbeleri geliştirmeye çalışacağını önümüzdeki günlerde göreceğiz. Bu konuda Korkut Boratav’ın son yazısını okumayı unutmayalım.
➕ Günün röportajı
We Can’t Go Back to a Golden Age of Capitalism (jacobinmag.com)
➕ Günün kitap önerisi
Can Soyer, “Marksizm ve Siyaset”, Yöntem-Kuram-Eylem, Yordam Kitap
Doğan Cüceloğlu’nun (RIP) tüm kitapları
➕ Günün alıntısı
“Azala azala yaşadığımız şu dünyada
Bir şeyler güzel kalsın.
Gülümseyen yüzün gibi…”
Tomris Uyar